طبق قانون اساسی و قانون کار تبعیض قائل شدن میان زن و مرد ممنوع شده و کارفرما مجاز نیست در ازای کاری یکسان به زنان حقوق و مزایایی کمتر از مردان پرداخت کند.
قرن بیستم را می توان قرن زنان دانست، زیرا دگرگونیهای چشمگیری از لحاظ موقعیت و شرایط برای آنان در عرصه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی رخ داده است. در دهه های اخیر افزایش قابل ملاحظه تعداد زنان دانش آموخته و ارتقای آگاهی و سطح تحصیلات آنان سبب افزایش تقاضا برای ورود به بازار کار شده است. با توجه به ورود بی سابقه بانوان به عرصه های کاری جوامع، موضوع کار و بیمه این قشر که نیمی از جمعیت هر کشوری را شامل میشوند، یکی از دغدغه های اساسی نظامهای اقتصادی و اجتماعی است و توجه به رفاه و کرامت انسانی زنان همواره از امور قابل مناقشه و بحث برانگیز بوده است.
شرایط کار بانوان
طبق قانون اساسی و قانون کار تبعیض قائل شدن میان زن و مرد ممنوع شده و کارفرما مجاز نیست در ازای کاری یکسان به زنان حقوق و مزایایی کمتر از مردان پرداخت کند.
ماده ٣٨ قانون کار:
براساس این ماده «برای انجام کار مساوی و در شرایط مساوی در یک کارگاه باید مزد زن و مرد به طور مساوی پرداخت شود و تبعیض در تعیین میزان مزد بر اساس سن، جنس، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع است.»
همچنین قانونگذار برای بانوان کارگر، مزایای خاصی از نظر شرایط کاری و تامین اجتماعی به شرح زیر در نظر گرفته است:
١- انجام دادن کارهای خطرناک، سخت و زیانآور و نیز حمل بار بیش از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی، برای کارگران زن ممنوع است. حداکثر میزان حمل بار برای زنان ٢٠ کیلو است و حمل و جابهجایی بار برای زنان در طول بارداری و همچنین ده هفته پس از زایمان ممنوع است.
٢- مرخصی بارداری و زایمان زن کارگر ۶ ماه است. پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن به کار سابق خود بازمیگردد و این مدت با تایید سازمان تامین اجتماعی جزو سابقه خدمت وی محسوب میشود.
در مقررات بین المللی برای مرخصی زایمان ١٢ هفته در نظر گرفته شده است. دوره مرخصی زایمان جزو ایام تعلیق از کار محسوب میشود و پس از مرخصی، کارگر زن به کار سابق خود بازمیگردد.
در صورتی که کارفرما از پذیرش مجدد وی امتناع ورزد، میتواند به هیئت های حل اختلاف وزارت کار شکایت کند و متعاقب آن از مقرری بیمه بیکاری برخوردار شود.
٣- پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری: مرخصی زایمان بابت وضع حمل و زایمان به کارگران زن تعلق میگیرد. مرخصی مزبور جزو سوابق کارگر محسوب میشود، و در طول این مدت از طرف سازمان تامین اجتماعی غرامت دستمزد ایام بارداری به بیمه شده پرداخت میشود.
۴- در مواردی که به تشخیص پزشک سازمان تامین اجتماعی نوع کار برای کارگر باردار خطرناک یا سخت تشخیص داده شود، کارفرما تا پایان دوره بارداری وی، بدون کسر حق السعی، کار مناسب تر و سبکتری به او ارجاع مینماید.
۵- در کارگاههایی که دارای کارگر زن هستند، مادران شیرده پس از شروع به کار مجدد (در صورت ادامه شیردهی) میتوانند حداکثر تا ٢۴ ماهگی کودک، هر سه ساعت، نیم ساعت به بچه خود شیر دهند. این فرصت جزو ساعات کار آنان محسوب میشود.
۶- کارفرما مکلف است متناسب با تعداد کودکان و با در نظر گرفتن گروه سنی آنها مراکز مربوط به نگهداری از کودکان (از قبیل شیرخوارگاه، مهدکودک و…) را ایجاد کند.
٧- سازمان تامین اجتماعی تا دوسالگی شیر مورد نیاز کودک را در صورتی که مادر قادر به شیر دادن نباشد یا فوت کرده باشد، تامین میکند یا وجه آن را میپردازد.
٨- شب کاری زنان: در قانون کار سال ١٣٣٧ کار شب برای زنان ممنوع شده بود، ولی در قانون سال ۶٩ این مورد مسکوت گذاشته شده است، و به نظر میرسد ممنوعیتی در این خصوص وجود نداشته باشد. در مقررات بین المللی کار در شب برای زنان به استثنای خدمات بهداشتی و رفاه عمومی ممنوع اعلام شده است.
بازنشستگی بانوان
شرایط احراز بازنشستگی بانوان؛
الف: سن بازنشستگی زنان، بر اساس بند ١ ماده ٧۶ قانون تامین اجتماعی، ۵۵ سال است که در این حالت فرد بیمه شده با داشتن حداقل ٢٠ سال سابقه پرداخت حق بیمه میتواند بازنشسته شود. در صورتی که مستمری استحقاقی فرد بر اساس این بند کمتر از حداقل حقوق سال مربوط باشد تا حداقل حقوق ارتقا خواهد یافت.
ب: همچنین بانوانی که دارای ده سال سابقه و ۵۵ سال سن هستند بدون رعایت ماده ١١١ قانون تامین اجتماعی (پرداخت حداقل حقوق) و متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه میتوانند بازنشسته شوند. به موجب همین اصلاحات، چنانچه بیمهشده متقاضی کمتر از ١٠ سال سابقه داشته باشد با پرداخت یکجای حق بیمه سنوات کسری تا ده سال میتواند از مزایای این قانون بهره مند شود.
ج: بانوانی که ٣٠ سال تمام کار کرده و حق بیمه مربوطه را به سازمان پرداخت کرده باشند، در صورتی که سن آنان به ۴۵ سال تمام برسد، میتوانند تقاضای بازنشستگی کنند. مستمری این گونه از بیمهشدگان بر اساس ٣٠ سال سابقه محاسبه و پرداخت خواهد شد.
ج: کارفرما میتواند بازنشستگی بیمه شدگانی را که حداقل پنج سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در قانون تامین اجتماعی به کار خود ادامه دادهاند از سازمان تامین اجتماعی تقاضا کند. بر این اساس کارفرما میتواند بازنشستگی بیمه شده زن را با ۶٠ سال سن از سازمان تامین اجتماعی درخواست کند (به شرط داشتن سابقه مورد نظر).
د: بانوانی که دارای ٣۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه باشند بدون شرط سنی میتوانند تقاضای بازنشستگی کنند.
ن: زنان کارگر با داشتن ٢٠ سال سابقه کار و ۴٢ سال سن به شرط پرداخت حق بیمه با ٢٠ روز حقوق میتوانند بازنشسته شوند. در خصوص این گروه از بیمه شدگان در صورتی که مستمری استحقاقی از حداقل حقوق سال مربوط کمتر باشد، تا حداقل حقوق افزایش مییابد.
خانم های مشمول قانون کار با حداقل ۴٢ سال سن و ٢٠ سال سابقه با ٢٠ روز حقوق میتوانند بازنشسته شوند. بنابراین چنانچه فردی مشمول قانون کار است می تواند با ۵٠ سال سن و ٢۵ سال سابقه با ٢۵ روز حقوق بازنشسته شود.
Leave a Reply